- Menu BIP
- Jednostki
- Powiatowe Muzeum Ziemi Głubczyckiej
Program Działania Powiatowego Muzeum Ziemi Głubczyckiej w Głubczycach na lata 20021-2028
Załącznik do Umowy z dnia 15.11.2021 r.
w sprawie warunków organizacyjno-finansowych oraz programu działania Powiatowego Muzeum Ziemi Głubczyckiej w Głubczycach
PROGRAM DZIAŁANIA
Powiatowego Muzeum Ziemi Głubczyckiej w Głubczycach
na lata 20021-2028
I. Diagnoza stanu instytucji.
1. Profil instytucji.
Powiatowe Muzeum Ziemi Głubczyckiej jest instytucją kultury wpisaną do Powiatowego Rejestru Instytucji Kultury pod numerem 1. Muzeum posiada statut uzgodniony w właściwym ministrem. Zgodnie ze Statutem PMZG w Głubczycach terenem działania Muzeum jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej i zagranica.
Muzeum jest jednostką organizacyjną nie nastawioną na osiąganie zysku.
2. Misja Powiatowego Muzeum Ziemi Głubczyckiej.
Misją Powiatowego Muzeum Ziemi Głubczyckiej jest gromadzenie dóbr kultury o charakterze materialnym i niematerialnym oraz ich opieka i zabezpieczanie, a także badanie i opracowywanie. Upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie korzystania ze zgromadzonych zbiorów
3. Wizja Muzeum.
Powiatowe Muzeum Ziemi Głubczyckiej w swojej tradycji sięga do powstałego w 1909 w Głubczycach muzeum regionalnego (znaczna część zbiorów przetrwała działania II wojny światowej) i które w 1947 roku reaktywowano. W latach 50. XX w. wspomniane Muzeum zlikwidowano (w nieznanych bliżej okolicznościach), a jego zbiory prawdopodobnie znalazły miejsce w okolicznych placówkach muzealnych. Obecne Muzeum powstało w 2001r. na bazie zbiorów Szkolnego Muzeum Ziemi Głubczyckiej przy dawnym Zespole Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Głubczycach.
Powiatowe Muzeum Ziemi Głubczyckiej to jedyna placówka muzealna w powiecie głubczyckim. Od swego powstania w 2001r. Skutecznie gromadzi, bada i dokumentuje dobra kultury zawiązane głównie z Ziemią Głubczycką i jej mieszkańcami ( od czasów prehistorycznych do czasów obecnych). W obecnym kształcie jest to placówka jednooddziałowa. Muzeum rozwija współpracę z okolicznymi izbami tradycji, izbami pamięci, środowiskami lokalnymi i społecznością dawnych mieszkańców Ziemi Głubczyckiej. Rozbudowuje stale kolekcje zabytków oraz powiększa grono swoich sympatyków, często późniejszych darczyńców.
4. Charakterystyka zbiorów.
Zbiory gromadzone są w obrębie 5 działów: działu historii, działu etnografii, działu sztuki, działu archeologii i działu edukacji.
Nasza instytucja szczyci się archeologicznym skarbem z Jabłonki, w którego skład wchodzą wyroby z brązu z IX w. p.n.e.( naramienniki, bransoleta, czarka, farela, siekierka).
Muzeum posiada ciekawe zbiory kultury ludowej ludności autochtonicznej i ludności pochodzącej z dawnych Kresów II RP, a osiadłej na Ziemi Głubczyckiej w wyniku jej ekspatriacji . Większa część zbiorów pozyskana była głównie w drodze darowizn ludności lokalnej. Zakupy stanowią tutaj niewielki procent i mają zazwyczaj charakter uzupełniający istniejące kolekcje. Pozostałe zbiory muzeum tworzą obiekty istniejących w PMZG działów: historii (w tym: numizmaty, militaria) i archeologii, które pozyskano w drodze badań archeologicznych w tym ratowniczych.
Znaczna część zbiorów wymaga konserwacji co ze względów finansowych stanowi duże wyzwanie dla budżetu muzealnego.
5. Zasoby.
W 2008 roku Muzeum przeniesiono z pomieszczeń zastępczych do odbudowanego (w l. 2006-2008) starego ratusza miejskiego, położonego w centrum historycznym miasta, na rynku o unikalnym w Europie kształcie ćwierci koła. W bezpośrednim sąsiedztwie budynku jest dobrze zorganizowana infrastruktura otoczenia, w postaci brukowanego placu z parkingiem i ławkami. W bliskim sąsiedztwie znajdują 2 atrakcje historyczne ( gotycki kościół parafialny i barokowe założenie klasztorne o.o. Franciszkanów z XVIII w.) oraz restauracje i sklepy.
W odbudowanym ratuszu zachowały się jego średniowieczne relikty, które same w sobie stanowią dużą wartość dla historii architektury Śląska i tej części Europy. Muzeum zajmuje pochodzący z XIII w. parter z jedyną w Polsce średniowieczną brukowaną ulicą z XIV w. zamkniętą pod dachem i sukiennicami z XIII w., pomieszczenia Ip. oraz historyczną wieżę z tarasem widokowym (gotycko-renesansową).
Przeniesienie Muzeum do nowej siedziby wymusiło reorganizację placówki pod względem zatrudnienia, utworzenia lub dostosowania wewnętrznych aktów prawnych, wyposażenia pomieszczeń do pracy biurowej i merytorycznej oraz urządzenia sal wystawowych Równolegle i nieprzerwanie urządzano wystawy stałe i organizowane były wystawy czasowe. Ponadto organizowano wydarzenia o charakterze naukowo-kulturalnym, badania w terenie, pozyskiwano nowe zabytki do zbiorów, poddawano je konserwacji i opracowywaniu.
W latach 2008-2014 działania Muzeum skupiły się głównie na stworzeniu wystaw stałych, gromadzeniu zbiorów i wyposażeniu placówki w podstawowy sprzęt biurowy i wystawienniczy oraz zabezpieczenie pomieszczeń przed kradzieżą i włamaniem. Finansowanie opisanych powyżej działań było możliwe dzięki pozyskaniu funduszy zewnętrznych m.in. przekazanych przez „ Stowarzyszenie na Rzecz odbudowy ratusza miejskiego w Głubczycach” i zrealizowanych przez PMZG projektów zewnętrznych pochodzących ze środków UE, przeprowadzonych zleconych badań archeologicznych oraz determinacji i kreatywności zespołu pracowników. Do osiągnięcia powyższych celów znacznie przyczyniła się aktywna postawa członków Rady Muzeum.
W latach 2015-2021 działania Muzeum skoncentrowane były nadal na doposażaniu muzeum w sprzęt wystawienniczy i sprzęt fotograficzny. Nowym wyzwaniem było także dodatkowe zabezpieczenie systemów informatycznych. Duży problem finansowy dla placówki stanowiła wymiana zużytego sprzętu elektronicznego, którego czas wykorzystania determinują zastosowane przez producentów programy informatyczne. Dużym wyzwaniem było znalezienie dodatkowego magazynu na zbiory pomocnicze działu historii.
Muzeum posiada bibliotekę podręczną, która ma charakter naukowy i liczy obecnie ponad 1000 woluminów z różnych dziedzin.
6. Kadra.
Przeniesienie w 2008 r. zbiorów PMZG do nowej siedziby stanowiło duże wyzwanie dla zarządzającego placówką, wymagało bowiem zebrania zespołu pracowników, uporządkowania i dostosowania wewnętrznych aktów administracyjno-prawnych instytucji do obowiązujących przepisów prawnych, z jednoczesnym organizowaniem wystaw stałych i czasowych.
Niewielka kadra i towarzyszące jej zdarzenia losowe w dużym stopniu ograniczały realizację planowanych działań długoterminowych.
Od momentu przeniesienia zbiorów do nowej siedziby trwa jej systematyczne urządzanie i doposażanie. Równolegle powiększane były zbiory muzealne, odbywało się ich opracowywanie i konserwacja, a także miały miejsce badania w terenie (w tym archeologiczne). Zorganizowano wystawy stałe, wystawy czasowe, prelekcje, zajęcia edukacyjne, warsztaty.
W latach 2008-20014 wykonano 3 wystawy stałe i zorganizowano 63 wystawy czasowe. Zorganizowano lub współorganizowano 4 duże uroczystości ważne dla Muzeum i środowiska lokalnego.
W latach 2015-2021 wykonano 2 nowe wystawy stałe i 2 wystawy stałe wymieniono na nowe. Zorganizowano 39 wystaw czasowych, z czego 5 udostępniono również w formie elektronicznej. Ponadto zainstalowano na stronie internetowej wirtualny spacer po Muzeum.
Przy współpracy z zaprzyjaźnionymi instytucjami i organizacjami (specyfika finansowania działań) wydano 5 pozycji zwartych. Współpracowano w licznych projektach krajowych i zagranicznych, które związane były z osobami pochodzącymi z Ziemi Głubczyckiej, a ważnymi dla poszczególnych dziedzin miejscowej i europejskiej nauki i kultury. W efekcie postaci te i ich dorobek znalazły stałe miejsce w branżowych opracowaniach.
7. Składnica akt.
W muzeum znajduje się składnica akt, w której znajdują się: dokumentacja pracownicza w tym płacowo-księgowa, pozostała dokumentacja księgowa, dokumentacja dotycząca działalności Muzeum. Składnica objęta jest nadzorem Archiwum Państwowego w Opolu.
8. Zarządzanie instytucją.
Powiatowe Muzeum Ziemi Głubczyckiej jest instytucja kultury i posiada własną osobowość prawną. W muzeum nie działają związki zawodowe, nie obowiązuje układ zbiorowy. W placówce istnieją wewnętrzne regulacje m.in.: Regulamin organizacyjny, Regulamin kontroli zarządczej, Regulamin pracy, Regulamin wynagradzania.
Zatrudnienie: 5 osób w przeliczeniu na etaty - 4 i 1/5 etatu oraz Inspektor RODO – umowa zlecenie. Ze względu na dużą ilość zbiorów historycznych istnieje potrzeba zatrudnienia dodatkowo 1 osoby na etat.
Ze względu na minimalne zatrudnienie część prac i usług specjalistycznych zlecane jest na zewnątrz i jest ono zależne w dużej mierze od posiadanych środków finansowych instytucji.
9. Komunikacja zewnętrzna.
Komunikacja zewnętrzna opiera się głównie na małym zespole pracowników Muzeum i skromnych finansach. W strukturze instytucji nie posiadamy działu odpowiedzialnego za promocję, marketing i komunikację . Jeden z pracowników merytorycznych prowadzi portal społecznościowy. Utrzymanie strony internetowej Muzeum jest kosztowne, a jej obsługa skomplikowana, dlatego rozważamy wykonanie nowej strony-bardziej intuicyjnej w jej obsłudze (jeśli pozwolą na to środki finansowe).
W celu rozszerzenia informacji o muzeum nagrano spot i kilka krótkich nagrań z legendami głubczyckimi, które udostępniła lokalna telewizja kablowa i kanał You Tube. Uczestniczyliśmy w programie LGD Stowarzyszenie Płaskowyż Dobrej Ziemi, w ramach którego pracownicy Muzeum promowali miejscowe legendy. Muzeum współpracował przy realizacji projektu promującego zbiory opolskich muzeów „ O!polskie muzea”, w ramach którego prezentujemy kilkadziesiąt naszych muzealiów. Ponadto informacje o wydarzeniach muzealnych promowane są w mediach społecznościowych i przez rozwieszanie plakatów oraz drogą zaproszeń indywidualnych. Dodatkową formą promującą naszą instytucję jest umieszczony na jej stronie internetowej spacer wirtualny po Muzeum, który wykonaliśmy z firmą zewnętrzną.
10. Słabe strony.
1) Duże potrzeby konserwacji zbiorów i niewielkie możliwości finansowe instytucji.
2) Niewielka kadra Muzeum w tym 2 pracowników merytorycznych, z których 1 sprawuje funkcję zarządzającą stwarza trudną sytuację w przypadku pojawiania się w placówce zdarzeń losowych i długotrwałych nieobecności. Takie sytuacje wpływają niekorzystnie na bieżącą działalność Muzeum i znacznie ograniczają realizacje planowanych działań długoterminowych.
11. Mocne strony.
1) Wyjątkowość siedziby Muzeum i jej atrakcyjne położenie oraz posiadanie wieży z tarasem widokowym.
2) Ziemia Głubczycka to teren wyjątkowy pod względem różnorodności osadnictwa prehistorycznego i średniowiecznego, co daje sposobność uczestnictwa archeologowi naszej placówki w różnych badaniach na tym terenie i powiększenia zbiorów archeologicznych Muzeum . W związku z powyższym instytucja kontynuowała będzie, nawiązaną wcześniej współpracę z różnymi instytucjami prowadzącymi badania archeologiczne. Muzeum nawiąże także nową współpracę , jeżeli okoliczności kadrowe i finansowe na to pozwolą.
3) Na terenie powiatu zachowało się jeszcze sporo pamiątek po autochtonach i ludności przybyłej na te ziemie w wyniku repatriacji z Kresów II RP. Różne podejście młodych ludzi do pamiątek po swoich zmarłych krewnych może spowodować ich zniszczenie lub rozproszenie. Aby temu zapobiec Muzeum wzmocni swoje działania w ich pozyskaniu do zbiorów Muzeum drogą darów lub zakupów (w miarę możliwości finansowych placówki). Do realizacji tego zadania instytucja zaprosi organizacje i środowiska lokalne oraz lokalne media.
4) Duże zaangażowanie środowiska lokalnego we współpracę z Muzeum, a w szczególności Stowarzyszenia Miłośników Muzeum i Ziemi Głubczyckiej wspierało instytucję w pracy merytorycznej i organizacji wystaw i imprez. Ponadto wspomniane Stowarzyszenie sfinansowało: wykonanie Makiety Głubczyc w XVIII w., rekonstrukcję drzwi wejściowych do pomieszczeń ratusza na Ip., rekonstrukcję okna z witrażem gomółkowym w wieży ratuszowej.
II. Główne wyzwania związane z działalnością programową Muzeum
1. Kluczowe zadania w latach 2021-2028.
1) Wygospodarowanie miejsca i organizacja małej galerii sztuki.
2) Zarządzanie zbiorami.
3) Pozyskiwanie zbiorów.
2. Kluczowe działania w latach 2021-2028.
1) Wspieranie i koordynowanie działań z ramienia Muzeum w trakcie realizacji projektu z funduszy UE w ramach działań Urzędu Miejskiego w Głubczycach mającego uatrakcyjnić zwiedzającym wieżę widokową ratusza – w siedzibie muzeum: „Przyroda, kultura, kosmos. Na szlaku wież i platform widokowych Euroregionu Silesia”.
2) Zlecenie konserwacji wybranej części zbiorów (uzależniona będzie od możliwości finansowych Muzeum), ponieważ Muzeum nie posiada własnej pracowni konserwacji.
3) Zarządzanie zbiorami materialnymi i niematerialnymi zgrupowanymi w działach i bibliotece podręcznej.
4) Katalogowanie i polityka digitalizacji.
Kilkuosobowy zespół pracowników Muzeum ogranicza możliwości systematycznej digitalizacji zbiorów. W 2021r. Wykonano ponad 400 kart katalogowych i działania te należy kontynuować, w miarę możliwości finansowych i personalnych.
5) Polityka gromadzenia zbiorów, w tym w formie ich zakupu lub długoterminowego depozytu.
Muzeum gromadzi zbiory głównie w formie darowizn. Niewielka część zabytków pochodzi z badań w terenie. Zakupy muzealiów uwarunkowane są możliwościami finansowymi Muzeum. Znaczną część obecnej wystawy archeologicznej stanowią długoterminowe depozyty i są one niezbędne do uzupełnienia merytorycznego problematyki archeologicznej Ziemi Głubczyckiej.
Włączenie środowisk lokalnych i mediów lokalnych w gromadzenie pamiątek po autochtonach i ludności repatriowanej z terenów Kresów II RP, by nie uległy one zniszczeniu lub rozproszeniu.
Gromadzone zbiory klasyfikowane są odpowiednio w istniejących w Muzeum działach muzealiów lub znajdujących się w ich obrębie zbiorach pomocniczych :
- dział historii- w większości to: dokumenty, fotografie, numizmaty, przedmioty stanowiące dawne wyposażenie pomieszczeń, militaria, wspomnienia,
- dział sztuki – obrazy, grafiki, elementy dawnego wyposażenia o walorach artystycznych,
- dział etnografii- głównie to: sprzęty związane z życiem na wsi ludności autochtonicznej i osiadłej po 1945r. na Ziemi Głubczyckiej,
- dział archeologii – głównie to: artefakty z badań archeologicznych własnych lub przekazanych.
Ponadto w Muzeum istnieje Biblioteka podręczna, w której gromadzone są głównie książki i inne opracowania pomocne w bieżącej pracy muzealniczej i pracy naukowej oraz dokumentacja konserwatorska. W obrębie biblioteki podręcznej kolekcjonowane są broszury, gazety i plakaty które mają własny system klasyfikacji.
6) organizacja wystaw i działania edukacyjne:
a) długoterminowe:
- utrzymanie 5 wystaw stałych i ich uzupełnianie,
- stworzenie nowej narracji wystawy etnograficznej (opisy, ilustracje, itp.) z uwzględnieniem zagadnienia zabezpieczenia zbiorów przed nasłonecznieniem,
-zorganizowanie małej galerii sztuki,
-zwiększenie atrakcyjności oferty edukacyjnej, przez rozwijanie tematyki lekcji muzealnych, warsztatów, prelekcji oraz stałe monitorowanie potrzeb środowiska szkolnego (nauczycieli, wychowawców, itp.),
- dbałość o tożsamość PMZG, jako instytucji zaufania społecznego – bieżąca analiza podejmowanych działań,
b) krótkoterminowe:
-realizacja wystaw czasowych,
-realizacja czasowych niewielkich ekspozycji tematycznych,
- przesunięcie godzin udostępniania zbiorów na późniejsze w weekendy w miesiącach letnich (tj. w okresie wzmożonego ruchu turystycznego).
7) Działalność naukowa i wydawnicza:
a) długoterminowa:
- wydawnictwo seryjne pt. „Głubczyckie Zeszyty Muzealne” – jeśli na to pozwolą środki finansowe i możliwości kadrowe,
-gromadzenie i udostępnianie wspomnień obecnych i dawnych mieszkańców ziemi głubczyckiej,
b) krótkoterminowa:
- wykonanie badań własnych lub zleconych oraz udział w badaniach innych instytucji, jeśli możliwości kadrowe i finansowe na to pozwolą,
- publikowanie i informowanie w mediach lokalnych o bieżących działaniach Muzeum ,
- wykonywanie kwerend, jeśli na to pozwolą warunki kadrowe.
8) Dokształcanie kadry:
- zapewnienie pracownikom Muzeum przewidzianych prawem szkoleń w ramach możliwości finansowych placówki,
- wspieranie pracowników merytorycznych w ich pracy naukowej oraz zdobywaniu stopni naukowych, np. przez uelastycznienie harmonogramu czasu pracy, jeśli nie zaburzy to pracy muzeum i dodatkowo nie obciąży pracą pozostałej kadry,
- umożliwienie pracownikom dodatkowych szkoleń pozwalających im na podnoszenie kompetencji zawodowych, jeśli pozwolą na to środki finansowe instytucji.
9) Gospodarka finansowa.
Podstawa działalności Muzeum jest dotacja podmiotowa z Powiatu Głubczyckiego, która stanowi ponad 90 % budżetu instytucji. Dochody własne pochodzą ze sprzedaży biletów wstępu, sprzedaży pamiątek, prowadzonych lekcji muzealnych i usług (np. badania archeologiczne). Wzrost dochodów możliwy jest jedynie przez zwiększenie frekwencji (w latach 2002-2021 ograniczona przez istniejącą pandemię COVID 19) i w tym celu zintensyfikowane będą działania Muzeum w kierunku placówek oświatowych i promocji instytucji w mediach. Zlecone Muzeum odpłatne badania archeologiczne realizowane mogą być w przypadku zaistnienia takich okoliczności oraz możliwości logistycznych
i kadrowych instytucji.
10) Komunikacja zewnętrzna.
Promocja wydarzeń przez publikowanie postów na portalu społecznościowym, przekazywanie informacji lokalnym mediom, przygotowaniu plakatów i rozsyłaniu zaproszeń. Uczestniczenie w różnego rodzaju uroczystościach i jubileuszach, w miarę możliwości kadrowych i finansowych. Współpraca z portalami turystycznymi, m.in. przez przekazywanie istotnych informacji turystycznych o regionie, o muzeum i muzealiach oraz udostępnienie fotografii zbiorów.